AA muhabirinin, StartupCentrum tarafından hazırlanan “Türkiye Startup Ekosistemi Yatırım Raporu”ndan derlediği bilgilere nazaran yılın birinci 6 aylık periyodunda, toplam 254 yatırım tipinde teşebbüslere 586,8 milyon dolar yatırım yapıldı.
Bu ölçü, 2023’teki toplam yatırım ölçüsünü geride bırakırken, en çok yatırım alan startup, 250 milyon dolarla Getir oldu. Getir’i, 65 milyon dolarlık yatırımla Colendi ve Intenseye, 50 milyon dolarlık yatırım ile Spyke Games, 45 milyon dolarlık yatırımla Midas, 20 milyon dolar ile ikas, 15 milyon dolar ile Sipay, 10 milyon dolar ile Upstash, 5 milyon dolarlık yatırımla Roamless ve 4 milyon dolarlık yatırımla Getmobil takip etti.
100 milyon dolar altı yatırımlar, tepe yıllar olan 2021 ve 2022’yi yakalayabilir
Raporda, Türkiye’de yatırımların daha evvel milyar dolar düzeyini aştığı lakin bu fiyatların yüzde 70-80’inin 100 milyon dolar ve üzeri olan mega yatırımlardan kaynaklandığı, bu yılın birinci yarısında ise mega yatırım olarak yalnızca bir yatırım gerçekleştiği belirtildi. Getir, aldığı yatırım ölçüsüyle mega yatırım alan tek startup olurken, kelam konusu devirdeki yatırımların yaklaşık yüzde 42’sini oluşturdu.
Öte yandan, 6 aylık periyotta 100 milyon dolar altındaki yatırımlar toplamı 336 milyon dolara ulaşırken, bu sayı geçen yılın tamamında yapılan 313 milyon dolarlık yatırımı aşmış durumda.
Raporda, 100 milyon dolar altı yatırımlar açısından bakıldığında, bu yılın, tepe yıllar olarak nitelendirilen 2021 ve 2022’yi yakalayabileceği öngörülüyor.
Yatırımlarda yapay zeka ve oyun öne çıkıyor
Rapora nazaran, yılın birinci yarısında, sayıca en çok yatırım alan dal sıhhat ve biyoteknoloji oldu. Lakin bu periyotta gerçekleşen toplam 49 yatırımın 40’ı, TÜBİTAK BiGG (1812 Yatırım Tabanlı Girişimcilik Destekleme Programı) kapsamında yapılan yatırımlar olarak öne çıkıyor.
BiGG programının tesirlerinin ayrıştırılması ile daha net bir görünüm sunulacağı kaydedilen raporda, BiGG yatırımları hariç tutulduğunda, yapay zeka ve makine tahsili dalı 31 yatırımla en faal dal haline gelirken, bu kesimi 14 yatırım ile oyun ve onları sırasıyla 11 yatırım ile sürdürülebilirlik ve etraf, 10 yatırım ile fintek kesimleri izledi.
Yatırım ölçülerine bakıldığında, ulaşım ve lojistik kesimi, Getir’in 250 milyon dolarlık yatırımı sayesinde en çok fon toplayan bölüm oldu. Bu yatırım ölçüsü toplamda 254,6 milyon dolar ile dalın liderliğini pekiştirdi.
Fintek kesimi ise 130,8 milyon dolar ile ikinci sırada yer alırken, yapay zeka ve makine tahsili 94,2 milyon dolar ile üçüncü, blokzincir ve web3 ise 67,5 milyon dolar ile dördüncü sırada bulunuyor.
Özellikle blokzincir teknolojileri kesimindeki bu yüksek yatırım ölçüsünün büyük bir kısmı, fintek alanında hizmet veren Colendi’nin aldığı 65 milyon dolarlık yatırımdan kaynaklanıyor.
10-100 milyon dolarlık yatırımlarda yerli yatırımcı oranı yüzde 30 oldu
Rapora nazaran, 2023’te 10-100 milyon dolar ortasındaki yatırımlarda yerli yatırımcı iştirak oranı yüzde 16 iken, bu yılın birinci yarısında bu oran yüzde 30’a yükseldi.
Kuzey Amerika ve Avrupa kıtasından gelen yatırımcıların oranı sabit kalırken, MENA ve Asya’dan bu yatırım aralığında etkin bir yatırımcı bulunamadı.
100 milyon doların üzerindeki yatırımlarda, son üç yıl içinde Avrupa merkezli hiçbir yatırımcının iştirak göstermediğine dikkati çekilen raporda, daha düşük dengeli yatırımlarda ise Avrupalı yatırımcıların epeyce faal olduğu kaydedildi.
Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’nın (EBRD) Türkiye girişimcilik ekosistemindeki değerine dikkat çekilen raporda, EBRD’nin geçen üç yılda 10-100 milyon dolar ortasında gerçekleşen 32 yatırımın 6’sına katkıda bulunduğu belirtildi.
Türkiye’de birinci defa 29 farklı kent girişimcilik yatırımı aldı
Raporda, yatırım alan teşebbüslerin merkezlerinin 37 farklı kentte yer aldığı ve bunlardan kimilerinin yurt dışında ABD, İngiltere ve Estonya üzere tanınmış ekosistemlerde konumlandığı bilgisi verildi.
Türkiye’de yer alan teşebbüsler açısından dikkate paha bir gelişmeye vurgu yapılan rapora nazaran, birinci sefer 29 farklı kentteki teşebbüsler tıpkı periyotta yatırım almayı başardı.
Raporda, bu artışın Anadolu’daki teşebbüslerin değişimine vurgu yaptığı tabir edildi. Geçen yıl sırf 17 kentteki teşebbüs yatırım alırken, 2024’ün birinci yarısında bu sayı 29’a ulaştı.
Rapora nazaran, yılın birinci yarısında, en az bir bayan kurucu ortağa sahip teşebbüslerin oranı yüzde 30,5 oldu. Buna nazaran, bu teşebbüslerin yarısında sırf bayan kurucular bulunurken, öteki yarısında hem bayan hem erkek kurucular yer alıyor.
Önceki yıllarda sadece bayan kuruculara sahip teşebbüslerin oranı yüzde 5-7 ortasında değişirken, 2024’te bu oran yüzde 15’e ulaştı. Bu artışın en önemli nedeni olarak BiGG Fonu’ndan yatırım alan teşebbüsler gösteriliyor. BiGG yatırımı alan 133 teşebbüsün yüzde 21’inde yalnızca bayan kurucular, yüzde 10’unda ise hem bayan hem erkek kurucular bulunuyor.