Elektrik dağıtımında yapılan özelleştirmelerin neden olduğu facialar gündemden düşmüyor. Diyarbakır-Mardin ortasında yeniden elektrik tellerinde çıkan kıvılcımla başlayan yangında 15 kişi, İzmir’de ise açık bırakılan sınırlar sonucu yağmur sırasında akıma kapılan 2 kişi hayatını kaybetmişti. Bu sefer ise İzmir’in Urla ve Menderes ilçelerindeki orman yangınlarının nedeninin elektrik telleri olduğu ortaya çıktı.
İzmir Valisi Süleyman Elban Urla’da cumartesi günü akşam saatlerinde, ormanlık ve makilik alanda başlayan yangının elektrik telinin kopması sonucu çıktığını söyledi. Çok rüzgarın ve kuraklığın tesiriyle yangının çok süratli yayıldığını aktaran Elban, 440 hanelik sitenin tahliye edildiğini söyledi. Menderes ilçesinin Şaşal Mahallesi’nde çıkan yangının da kopan elektrik telinin çıkarmış olduğu kıvılcımla başladığını aktaran Elban, yangın etrafında tahliye edilmesine gereksinim olacak bir yerleşim yeri olmadığını söz etti.
ÖZELLEŞTİRME YANGINLARI SÜRÜYOR
Evrensel gazetesinde yer alan habere nazaran, Türkiye’de elektrik dağıtımının özelleştirilmesinin tamamlandığı 2013 yılından beri 21 farklı bölgede elektrik dağıtım faaliyetlerini sürdüren 21 dağıtım şirketinden Gediz Elektrik, İzmir ve Manisa’nın elektrik dağıtımını üstleniyor. Gediz Elektrik’in sahibi ise Aydem Güç. Tıpkı şirkete ilişkin ADM Elektrik ise en sık orman yangını çıkan vilayetlerden Aydın, Denizli ve Muğla vilayetlerinin elektrik dağıtımını yapıyor. Gediz Elektrik’in dağıtım alanındaki İzmir’in Konak ilçesinde 12 Temmuz’da sağanak sırasında su birikintisine basan 23 yaşındaki Özge Ceren Deniz ve 44 yaşındaki İnanç Öktemay, açıkta bırakılan elektrik kabloları nedeniyle elektrik akımına kapılarak hayatını kaybetmişti.
UZMANLAR YILLAR ÖNCESİNDE UYARDI
Elektrik Mühendisleri Odası, özelleştirmelerden çabucak sonra 2012’de hazırladığı Elektrik Özelleştirmeleri raporunda özelleştirmelere ait uyarmış, sonuçlarını şöyle açıklamıştı: Yenileme ve genişleme yatırımı harcamaları tüketiciye yansıtılıyor; dağıtım tesisi yatırımları teknik, ekonomik ve fiziki yeterlilikleri kontrolden mahrum, kontrol işi özelleştirilmeye çalışılıyor; denetimsizlik ortamı gelecek yıllar için önemli bir; kayıp/kaçak ölçüsü artıyor; periyodik bakım tamir çalışmalarına yeteri kadar değer verilmiyor. tüketici başına kesinti müddeti ve sayısı kamuoyu kontrolünden uzak; iş güvenliği kötüleşiyor, ucuz işgücünden yararlanılıyor.
ELEKTRİK KAYNAKLI YANGINLAR HEKTARLARCA ALANI KÜL EDİYOR
Elektrik kaynaklı yangınlar sürüyor. Diyarbakır’da 17 kişinin hayatını kaybettiği yangının akabinde, İzmir’deki yangınlarla bir arada en az 17 yangın elektrik kaynaklı olarak çıktı.
20 Haziran’da Diyarbakır Çınar’da Köksalan Kırsal Mahallesinde elektrik telleri nedeniyle çıkan yangın 15 kişinin vefatına ve 72 kişinin yaralanmasına sebep olmuştu.
20 Haziran’da Diyarbakır’ın Yenişehir ilçesine bağlı Üst Nasırlar kırsal mahallesinde rüzgar nedeniyle elektrik tellerinin birbirine çarpması sonucu ortaya çıkan kıvılcımlar yangına neden oldu.
23 Haziran’da Mardin’in Derik ilçesindeki Hofî mezrasında 30 dönümlük zeytin ve meyve ağaçlarının bulunduğu bahçede çıkan yangın da elektrik çizgileri kaynaklı.
27 Haziran’da Adıyaman’ın Çelikhan ilçesinin Koçali köyünde elektrik tellerinden kaynaklı yangın çıktı. Örtü yangını biçiminde başlayan yangın geniş bir alana yayıldı.
28 Haziran’da Bartın’ın Kurucaşile ilçesinde Karaman köyü Hasanlar Mahallesinde rüzgar nedeniyle kopan elektrik tellerinin yarattığı kıvılcımların akabinde ormanda yangın çıktı. Ormandan fındık bahçesine de sıçrayan yangın, bir dönümlük alan küle çevirdi.
3 Temmuz’da Çorum’da İskilip Cezaevi karşısındaki Kazanlı mevkiinde elektrik tellerinden saçılan kıvılcımlar yangına neden oldu. Çıkan yangın, etraftaki tarım yerlerine yayılarak büyük ziyana yol açtı. Tarım yerlerinde bulunan saman balyaları ve ağaçlar kül oldu.
8 Temmuz’da Mersin Gülnar’ın Sarıkavak Mahallesi’ndeki zirai alanda elektrik tellerinden kaynaklı yangın çıktı. Alevler nedeniyle badem ve ceviz ağaçlarıyla üzüm bağları ziyan gördü.
16 Temmuz’da Kilis’in Polatlı ilçesinde elektrik çizgisinden çıkan kıvılcımlardan kaynaklı, ormanlık alanda yangın çıktı. Çıkan yangında 50 dönüm arazinin yandı.
23 Temmuz’da Batman’ın Beşevler Mahallesinde bir bahçenin üzerinden geçen elektrik tellerinden biri koptu. Bahçeye düşen elektrik telleri yangına neden oldu.
28 Temmuz’da Antalya’nın Serik ilçesinde çıkan yangınının da nedeni elektrik direğinin devrilmesiydi. Yangın nedeniyle birtakım sera ve meskenler ziyan gördü.
28 Temmuz’da İzmir Torbalı’nın Karakızlar Mahallesi’nde kopan elektrik telleri, yere düşerek kuru otların tutuşmasına neden oldu. Mahalle sakinlerinin süratli müdahalesi sayesinde büyümeden denetim altına alındı.
29 Temmuz’da Aydın’ın Efeler ilçesinde ormanlık ve zeytinlik alanda elektrik tellerinden gelen kıvılcımlar nedeniyle yangın çıktı. Yangında 300 dönümlük alan ziyan gördü.
10 Ağustos’ta Karabük’ün Safranbolu ilçesinde elektrik tellerinin kopmasıyla orman yangını çıktı. Yangın ormandan tarlalara da sıçradı.
15 Ağustos’ta Çanakkale Eceabat ilçesi Büyükanafarta köyü yakınındaki ormanda çıkan yangının nedeni elektrik direğinde çıkan kıvılcımdı. Denetim altına alınan yangında 700 hektarlık ormanlık alan kül oldu.
16 Ağustos’ta Tunceli’de elektrik tellerinden toprağa düşen kıvılcımlarla yangın çıktı. Orman yangını 150 dönüm yere ziyan verdi.
ÖZELLEŞTİRME ORMANLARI KÜLE ÇEVİRDİ
Orman Genel Müdürlüğünün (OGM) bilgileri elektrik tesisleri ve dağıtım çizgilerinin kaynaklı yangınların küle çevirdiği hektarlarca ormana dair datalar paylaşıyor. OGM ve çeşitli derneklerin bilgileri hasarın büyüklüğünü ortaya koyuyor.
Yangınların yüzde 4’ü, yanan ormanlık alanların yüzde 20’si elektrik nakil sınırı kaynaklı
Muğla Orman Bölge Müdürlüğünün 2021 yılına ait raporuna nazaran Aydın-Muğla bölgesinden yanan alanın 4’te biri güç nakil çizgileri kaynaklı
2021 orman yangınları raporuna nazaran ise 2010’da elektrik kaynaklı yangınlar yüzde 3.5 iken 2021’de yüzde 4.4’e çıktı. Yıllık saha kayıpları ise tıpkı tarihlerde 4.9’dan yüzde 26.8’e çıktı.
Ayrıca yangınların akabinde Mehmet Altan, Asaf Savaş Akat ve Seyfettin Gürsel üzere isimlerin özelleştirmeleri savunması da akıllara geldi.
ORMAN YANGINLARI SÜRÜYOR
Bir günde 75 noktada yangın çıkmasının akabinde dört bir yanda yangınlar sürüyor. Söndürülen ya da denetim altına alınan yangınların çabucak akabinde yeni yangınlar çıkıyor. Alınmayan tedbirler, engelleyici nitelikte olmayan orman yangını siyasetleri yaz boyunca çıkan orman yangınlarını engelleyemiyor.
İzmir’in Karşıyaka ilçesindeki Yamanlar Dağı’nda perşembe günü akşam saatlerinde çıkan orman yangını 62,5 saat sonra, Urla ilçesindeki maki yangını ise 16,5 saat sonra denetim altına alındı. İzmir bölgesinde çıkan yangınlar şimdi denetim altına alınmışken Muğla’nın Ula ilçesinde kızılçam ağaçlarıyla kaplı ormanda, öğle saatlerinde yangın çıkarken Yatağan ilçesinde de orman yangını başladı. Bolu’daki orman yangını ise 72 saat sonra denetim altına alınabildi. Aydın’ın Bozdoğan ilçesinde çıkan ve Muğla’nın Kavaklıdere ilçesine kadar ulaşan yangını 3’üncü gününde, Manisa’da çıkan yangını 5’inci gününde, Uşak’ta çıkan yangını ise 2’nci gününde söndürme eforları sürüyor. Aydın’daki maki yangınına ait ise 3 kuşkulu yangına sebebiyet verme cürmünden tutuklandı.